Jaka jest aktualna kolejność szczepień przeciwko COVID-19

Kolejność szczepień przeciwko COVID-19 budzi społeczne emocje. Określono ją w rozporządzeniu Rady Ministrów, które początkowo zakładało, że prokuratorzy i funkcjonariusze służb specjalnych mieli otrzymać szczepionkę przed osobami przewlekle chorymi. Tydzień później, na skutek krytyki społecznej, rząd zmienił przepisy. Zobacz, jaka jest aktualna kolejność szczepień i czy można zaszczepić się poza kolejką. Kiedy mogą otrzymać szczepionkę Twoi bliscy, a kiedy Twoi pracownicy.

W Polsce szczepienia odbywają się w 4 grupach. Główne kryteria zakwalifikowania pacjenta do określonej grupy to wiek, wykonywany zawód i stan zdrowia. Podmioty przeprowadzające szczepienia mają stosować się do kolejności określonej w rozporządzeniu*. Jaka to kolejność?

Kto może zaszczepić się w etapie „0”

Pierwszy etap szczepień to etap „0”. Do tego etapu zostały zakwalifikowane:

1. osoby zatrudnione w podmiocie leczniczym wykonujące zawód medyczny, w tym: lekarze, lekarze dentyści, pielęgniarki, położne, ratownicy medyczni, fizjoterapeuci, diagności laboratoryjni;
2. osoby zatrudnione w podmiocie leczniczym, których praca pozostaje w bezpośrednim związku z udzielaniem świadczeń opieki zdrowotnej w tym podmiocie;
3. osoby prowadzące własne praktyki zawodowe: lekarze, lekarze dentyści, pielęgniarki, położne, fizjoterapeuci;
4. osoby zatrudnione przez w/w praktykę lekarską, pielęgniarską wykonujące zawód medyczny lub których praca pozostaje w bezpośrednim związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w tej praktyce;
5. przedstawiciele ustawowi dzieci urodzonych przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży, po spełnieniu dodatkowych warunków;
6. inne osoby zatrudnione w podmiocie leczniczym lub w praktykach zawodowych;
7. farmaceuci i technicy farmaceutyczni zatrudnieni w aptece ogólnodostępnej;
8. nauczyciele akademiccy zatrudnieni w uczelni medycznej oraz doktoranci i studenci tej uczelni biorący udział w zajęciach z udziałem pacjentów lub w trakcie których następuje kontakt z biologicznym materiałem zakaźnym;
9. osoby zatrudnione w jednostce pomocy społecznej lub w placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub w podeszłym wieku.

Pacjenci zakwalifikowani do etapu „I”

W ramach etapu „I” aktualnie mogą być szczepieni:

1. pacjenci zakładu opiekuńczo-leczniczego, zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego, hospicjum stacjonarnego, oddziału medycyny paliatywnej, osoby przebywające w domu pomocy społecznej lub placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub w podeszłym wieku; 
2. seniorzy 60 plus, poczynając od najstarszych osób, czyli seniorów, którzy ukończyli 80 lat, następnie osoby urodzone w latach 1942 – 1951 i następnie w latach 1952 –1961;
3. osoby poniżej 60 roku życia ze stanami zwiększającymi ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19: dializowane, z chorobą nowotworową w trakcie leczenia do roku, licząc od dnia ostatniej hospitalizacji do dnia podania pierwszej dawki szczepionki, w trakcie przewlekłej wentylacji mechanicznej, po przeszczepach;
4. nauczyciele, wychowawcy, inni pracownicy pedagogiczni, osoby zatrudnione w przedszkolu, innej formie wychowania przedszkolnego, szkole lub placówce działającej w systemie oświaty, osoby pracujące z dziećmi w placówce opiekuńczo-wychowawczej, w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej, w interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym oraz w ramach opieki nad dziećmi do lat 3;
5. nauczyciele akademiccy zatrudnieni w uczelni innej niż medyczna oraz inne osoby prowadzące w uczelni zajęcia ze studentami lub doktorantami; 
6. funkcjonariusze m.in. Policji, Straży Granicznej, służb specjalnych, żołnierze Sił Zbrojnych RP, funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej, Inspekcji Transportu Drogowego, straży ochrony kolei, strażnicy straży gminnej (miejskiej), prokuratorzy i asesorzy prokuratury, członkowie ochotniczych straży pożarnych, ratownicy górscy i wodni.

Szczepienia poza kolejką

Rozporządzenie przewiduje możliwość szczepienia poza kolejką w sytuacji ryzyka niewykorzystania szczepionki. Dopuszcza się:

• jednoczasowe szczepienie osób wchodzących w skład jednej z grup w ramach jednego etapu
• szczepienie osób wchodzących w skład różnych grup „0” i „I” w ramach różnych etapów.

Kogo obejmie etap II i III obecnie nie wiadomo, bo rozporządzenie tego nie reguluje. Narodowy Program Szczepień przewiduje pewien plan, nie jest on jednak źródłem prawa.

Prawnicy wskazują, że rząd nie ma podstawy prawnej do wskazania kolejności szczepień przeciwko COVID-19 w rozporządzeniu. Ustawa**, na podstawie której rozporządzenie zostało wydane pozwala wprowadzić obowiązek szczepień i kolejność ich przeprowadzenia. Jednak szczepienia przeciwko COVID-19 nie są obowiązkowe. Nie wiedzieć czemu, nie są nawet ujęte w wykazie zalecanych szczepień ochronnych.

W efekcie mogą pojawić się pozwy przeciwko państwu wnoszone przez osoby, które chciałyby się zaszczepić przeciwko COVID-19, ale uważają, że państwo ogranicza im dostęp do szczepień. Polacy pozywali już Skarb Państwa o rekompensaty za brak dostępu do czystego powietrza. Sąd uznał, że państwo, nie walcząc ze smogiem, narusza ich dobra osobiste i zasądził zadośćuczynienie. Czy sytuacja się powtórzy? 

*rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 stycznia 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Aktualizacja nastąpiła rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2021 r.

** ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

Interesuje Cię jak udostępniać dokumentację medyczną w okresie pandemii? Przeczytaj także jakie korzyści daje prawidłowo wyrażona zgoda i jak ją uzyskać.

Eliza Jurgielaniec, radca prawny