Czy zawsze musisz zachować tajemnicę lekarską? Czy jest to Twój absolutny obowiązek? Dowiedz się, w jakich sytuacjach jesteś zwolniony z poufności i możesz poinformować osoby trzecie, w tym bliskich, o stanie zdrowia pacjenta.
Ujawnienie tajemnicy może nastąpić jedynie wtedy, gdy prawo pacjenta do poufności wchodzi w kolizję z innymi dobrami. Czasem tym dobrem będzie uzasadniony interes samego pacjenta, czasami ważny interes społeczny lub osób trzecich. Ustawa lekarska przewiduje liczne wyjątki od obowiązku zachowania tajemnicy. Zapoznaj się z nimi.
Gdy tak stanowią ustawy
Wyjątki od zachowania dyskrecji mogą wynikać z ustaw. Dopuszczalność ujawnienia tajemnicy medycznej podyktowana jest interesem społecznym lub osób trzecich. Na przykład nie będzie stanowiło naruszenia tajemnicy lekarskiej składanie przez Ciebie zeznań i wyjaśnień przed sądem lekarskim. Oznacza to, że sąd lekarski w postępowaniu dotyczącym odpowiedzialności zawodowej nie musi podejmować decyzji o zwolnieniu lekarza z tajemnicy. Następuje to z mocy prawa, inaczej niż w postępowaniu karnym.
Badanie przeprowadzone na żądanie uprawnionych podmiotów
Jeżeli badanie lekarskie zostało przeprowadzone na żądanie uprawnionych organów i instytucji, np. sądu, prokuratury, zakładu ubezpieczeń społecznych, wówczas lekarz jest obowiązany poinformować o stanie zdrowia pacjenta podmiot zlecający mu to badanie. Uprzedź o tym fakcie osobę, która ma zostać badana.
Zachowanie tajemnicy może zagrażać życiu lub zdrowiu pacjenta lub innych osób
Zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia pacjenta. Dzieje się tak np. wtedy, gdy chory z zaawansowaną demencją nie pamięta o przyjmowaniu leków lub wizytach kontrolnych albo też, co definiuje kolejny przypadek, pacjent cierpi na chorobę psychiczną i stwarza niebezpieczeństwo dla otoczenia. W literaturze podkreśla się, że zagrożenie powinno być realne, poważne i bezpośrednie. Konieczne jest wówczas przekazanie informacji osobom opiekującym się pacjentem. Możesz ujawnić informacje jedynie wówczas, gdy zachowanie tajemnicy w sposób istotny zagraża zdrowiu lub życiu pacjenta. Jest to wyjątek od reguły, powinien być interpretowany zawężająco. Oznacza to, że informowanie osób trzecich nie jest standardowym postępowaniem, ale musi należeć do wyjątków.
Inny przypadek zwolnienia z poufności przewiduje ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Lekarz, który podejrzewa lub rozpoznaje zakażenie, chorobę zakaźną lub zgon z powodu zakażenia lub choroby, jest obowiązany do zgłoszenia tego faktu właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu w ciągu 24 godzin, pamiętając o podaniu danych pacjenta.
Ujawnienie tajemnicy medycznej za zgodą pacjenta
Pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy może wyrazić zgodę na ujawnienie tajemnicy, po uprzednim poinformowaniu o niekorzystnych dla pacjenta skutkach ujawnienia. Jeśli lekarz nie poinformował o niekorzystnych skutkach ujawnienia, zgoda pacjenta jest bezskuteczna. Pacjent może wskazać dowolna osobę lub osoby, nie musi to być członek najbliższej rodziny.
Oświadczenie pacjenta o wyrażeniu zgody na udzielanie informacji o stanie zdrowia i udzielonych świadczeniach zdrowotnych złożone w inny sposób niż za pomocą Internetowego Konta Pacjenta zamieszcza się w dokumentacji indywidualnej wewnętrznej. Osobę upoważnioną do uzyskania informacji wskazuje się z imienia i nazwiska oraz zamieszcza dane umożliwiające kontakt z tą osobą.
Jeżeli podczas konsultacji albo badania z pacjentem obecne są osoby towarzyszące, to należy chorego uprzedzić, że będą ujawniane dane poufne i zapytać, czy wyraża zgodę na ujawnienie tych danych wobec osób trzecich.
Powszechną praktyką jest przekazywanie informacji członkom rodziny pacjenta, zwłaszcza gdy rokowanie jest dla niego niepomyślne. Jeżeli jesteś przekonany, że udzielenie choremu informacji o złym rokowaniu jest sprzeczne z jego dobrem, możesz skorzystać z tzw. przywileju terapeutycznego. Przeczytaj, czy poinformować pacjenta o niekorzystnej diagnozie.
Jeżeli pacjent nie ukończył 16 lat lub jest nieprzytomny bądź niezdolny do zrozumienia przekazywanych informacji (np. z powodu wieku lub stanu zdrowia), udzielasz informacji osobie bliskiej w rozumieniu ustawy o prawach pacjenta. Możesz tak postąpić jedynie wtedy, gdy pacjent przed utratą przytomności lub zdolności do wyrażenia woli nie wskazał osoby upoważnionej.
Osobą bliską jest, w myśl ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, małżonek, krewny do drugiego stopnia lub powinowaty do drugiego stopnia w linii prostej, przedstawiciel ustawowy, osoba pozostająca we wspólnym pożyciu lub osoba wskazana przez pacjenta.
Potrzeba przekazania informacji o pacjencie innemu lekarzowi
Zachodzi wówczas, gdy pojawia się konieczność przekazania niezbędnych informacji o pacjencie innemu lekarzowi lub innym osobom wykonującym zawód medyczny, uczestniczącym w udzielaniu świadczeń zdrowotnych pacjentowi. Są to najczęściej dane niezbędne do dalszego leczenia lub zapewnienia ciągłości świadczeń. Przekaz musi pozostawać w związku z kontynuacją leczenia pacjenta.
Potrzeba przekazania niezbędnych informacji lekarzowi sądowemu
Wyjątek od obowiązku zachowania tajemnicy zachodzi także wówczas, gdy trzeba przekazać niezbędne informacje o pacjencie lekarzowi sądowemu. Aby stwierdzić, czy stan zdrowia danej osoby umożliwia jej stawienie się się przed sądem, lekarz sądowy musi zapoznać się z danymi medycznymi. Najczęściej dokonuje osobistego zbadania chorego i analizuje dostarczoną dokumentację medyczną. Może też zwrócić się do innego lekarza o przekazanie dokumentacji.
Zbieranie wywiadu w salach wieloosobowych
Powszechną praktyką jest zbieranie wywiadu w salach wieloosobowych i informowanie pacjenta przy innych chorych. Jest to proceder sprzeczny z poszanowaniem prywatności i intymności pacjenta. W takich wypadkach należy wyprosić pozostałych chorych. Jeżeli jest to niemożliwe, bo pacjenci są obłożnie chorzy, to zawsze musisz uprzedzić pacjenta i otrzymać jego jednoznaczną zgodę.
Każdy podmiot, który udziela świadczeń zdrowotnych, ma obowiązek zachowania tajemnicy medycznej. Niewłaściwe przygotowanie placówki medycznej może być potraktowane jako błąd organizacyjny i uzasadniać odpowiedzialność kierownictwa podmiotu leczniczego.
Poufność nie ma charakteru bezwzględnego, istnieją wyjątki od jej zachowania, pozwalające na legalne ujawnienie dyskrecji medycznej. Jest to kilka precyzyjnie zdefiniowanych sytuacji, w których obowiązek zachowania tajemnicy lekarskiej zostaje zniesiony. Odejście od zasady pełnego poszanowania intymności pacjenta nigdy jednak nie może wyeliminować poszanowania jego godności.
O tym kto jest zobowiązany do zachowania tajemnicy i jaki jest jej zakres możesz przeczytać w artykule Nie popełniaj tego błędu.
Jeśli potrzebujesz indywidualnej pomocy związanej z prawem medycznym, skontaktuj się ze mną pod adresem: kontakt@paragrafbezznieczulenia.pl
Eliza Jurgielaniec, radca prawny
0 komentarzy