Jeżeli zabieg nie należy do tych o charakterze leczniczym, zgoda pacjenta musi być dalej idąca niż ta w zakresie zabiegów leczniczych i sprowadzać się do jego wiedzy o całkowitym ryzyku możliwym do przewidzenia.
Analiza przypadku – diagnostyczna kolonoskopia
U pacjentki przeprowadzono zabieg kolonoskopii. Decyzję o zabiegu podjęła ona w ramach profilaktyki wynikającej z obciążenia genetycznego – aby wykluczyć raka jelita, na którego zmarł jej ojciec. Pacjentka wyraziła zgodę na badanie z biopsją. Podpisała oświadczenie, z którego wynikało, że została poinformowana zarówno o przebiegu badania, jak i o możliwych zagrożeniach i powikłaniach. Na dokumencie obejmującym zgodę na zabieg widnieje jedynie ogólnikowa informacja, że pouczono ją o możliwych zagrożeniach i powikłaniach, bez wskazania, o jakie powikłania chodzi. Badanie kolonoskopowe u pacjentki było przeprowadzone prawidłowo, zgodnie z zasadami sztuki medycznej. Jako badanie inwazyjne jest obciążone możliwością powstania różnych powikłań. W tym przypadku doszło do urazowego uszkodzenia śledziony – bardzo rzadkiego powikłania, które występuje w ok. 0,004% przypadków.
Pacjentka wystąpiła na drogę sądowa z roszczeniami.
Sąd uznał, że pacjentce nie udostępniono szczegółowych i wyczerpujących informacji co do wszystkich ewentualnych następstw przeprowadzenia u niej kolonoskopii, w tym także odnośnie do możliwości uszkodzenia śledziony. Tak daleko idący zakres obowiązku informacyjnego, zdaniem sądu, uzasadniony jest tym, że powódka poddała się zabiegowi profilaktycznemu. Dlatego należało jej udzielić szczegółowych wskazań dotyczących wszystkich możliwych powikłań, tak by mogła podjąć świadomą i racjonalną, we własnej ocenie, decyzję, czy wyraża zgodę na poniesienie ryzyka związanego z inwazyjnym zabiegiem.
Gdyby pacjentce udostępniono informacje odnośnie wszystkich ewentualnych następstw przeprowadzenia u niej kolonoskopii, w tym także uszkodzenia śledziony, zostałby spełniony wymóg informacyjny wynikający z ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty.
Jeżeli zabieg nie należy do tych o charakterze leczniczym zgoda pacjenta musi być dalej idąca niż ta w zakresie zabiegów leczniczych i sprowadzać się do jego wiedzy o całkowitym ryzyku możliwym do przewidzenia.
Pacjentce zostało przyznane zadośćuczynienie w wysokości 50 000 złotych (wyr. SA w Katowicach z 15.01.2015, I ACa 856/14).
Analiza przypadku – gastroskopia
Podczas zabiegu gastroskopii wykonywanej u 77-letniej pacjentki doszło do przebicia przełyku. Sąd ustalił, że nie wyraziła ona zgody na zabieg na piśmie, nie została też poinformowana o ryzykach zabiegu. Zrealizowało się ryzyko zabiegu, które występuje rzadko, ale jest najgroźniejszym z powikłań.
Sąd uznał, że przed zabiegiem diagnostycznym pacjent powinien być poinformowany o skutkach zabiegu oraz o stopniu prawdopodobieństwa ich wystąpienia, zwłaszcza jeśli polegają na znacznym i istotnym uszczerbku zdrowia, nawet wtedy, gdy występują one rzadko lub bardzo rzadko, ale nie można ich wykluczyć.
Wina lekarza przeprowadzającego zabieg „inwazyjny” wymagający zgody pacjenta może polegać na wykonaniu go niezgodnie z zasadami sztuki lekarskiej lub też przeprowadzenia go bez uzyskania świadomej zgody chorego, po rzetelnym poinformowaniu go o „technicznej” stronie zabiegu i ewentualnym jego ryzyku.
W ocenie sądu zabieg gastroskopii został wykonany bez świadomej zgody pacjentki (wyr. SA w Lublinie z 2.10.2003, I ACa 368/03).
Z analizy przytoczonych orzeczeń sadowych wynika, że przed zabiegiem diagnostycznym o podwyższonym ryzyku musisz poinformować swojego pacjenta, najlepiej na piśmie, o wszystkich możliwych dających się przewidzieć ryzykach zabiegu. Pacjent musi wiedzieć o całkowitym ryzyku możliwym do przewidzenia, także szczególnym, nawet bardzo rzadko występującym.
Pacjent ma prawo do decydowania o sobie i wszelkie potencjalne ryzyka dotyczące jego decyzji muszą mu zostać ujawnione. Wtedy dopiero jego zgoda na zabieg będzie zgodą uświadomioną, a więc skuteczną w świetle prawa.
Pamiętaj, tylko skuteczna, prawidłowo wyrażona, zgoda zdejmuje z Ciebie ryzyko (niezawinionych) powikłań i przenosi je na pacjenta. Przeczytaj: Ile może kosztować brak prawidłowej informacji.
Szerzej pisałam o tym tutaj i tutaj.
Jeśli potrzebujesz indywidualnej pomocy związanej z prawem medycznym, skontaktuj się ze mną pod adresem: kontakt@paragrafbezznieczulenia.pl
Eliza Jurgielaniec, radca prawny
0 komentarzy